همه سوال های دکترای جغرافیای سیاسی (جلد۲) – ۱۴۰۴-۱۳۹۶

همه سوال های دکترای جغرافیای سیاسی (جلد۲) – ۱۴۰۴-۱۳۹۶

دیباچه: گنجینه‌ی تحلیلی آزمون‌های دکترای جغرافیای سیاسی (۱۴۰۴-۱۳۹۶)

به نام پروردگار اندیشه و قلم

پژوهشگر گرامی و داوطلب ارجمند،

ورود به دوره‌ی دکترای تخصصی (Ph.D) در رشته‌ی راهبردی جغرافیای سیاسی، عالی‌ترین آوردگاه علمی برای سنجش نخبگان و اندیشمندان این حوزه است. این عرصه، نه‌تنها پایان یک مسیر آموزشی، بلکه آغاز تعهدی عمیق به پژوهش، نظریه‌پردازی و تحلیل روندهای پیچیده‌ای است که در تلاقی «فضا»، «قدرت» و «سیاست» شکل می‌گیرند.

در سالیان اخیر، ماهیت آزمون‌های ورودی دکترا، گذاری بنیادین از «دانش توصیفی» و «حافظه‌محوری» به «بینش تحلیلی»، «قدرت استنتاج» و «درک عمیق مناسبات فضایی» تجربه کرده است. پرسش‌ها دیگر صرفاً به دنبال بازگویی تعاریف نیستند؛ بلکه توانایی داوطلب را در تحلیل پدیده‌ها، تطبیق نظریه‌ها با مصادیق عینی و فهم روندهای ژئوپلیتیکی معاصر به چالش می‌کشند.

جایگاه و رویکرد اثر

مجموعه‌ای که پیش روی شماست، صرفاً یک گردآوری ساده از پرسش‌های سنوات گذشته نیست؛ بلکه «ابزاری تحلیلی» و «آرشیو جامع» از تمامی آزمون‌های برگزارشده‌ی دکترای جغرافیای سیاسی از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۴ است. هدف اساسی این اثر، پر کردن شکاف میان دانش نظری و مهارت عملی پاسخ‌گویی در شرایط آزمون است.

این مجموعه، حلقه‌ای کلیدی در یک مسیر آموزشی مدون است. داوطلبی که در گام نخست، مبانی نظری و چارچوب‌های مفهومی را از طریق «درس‌نامه‌ی جامع» فراگرفته و در گام بعدی، با «مجموعه سوالات طبقه‌بندی‌شده» به تثبیت آموخته‌ها پرداخته است، اکنون نیازمند مواجهه‌ای واقع‌بینانه و جامع با آزمون‌های اصلی است. این کتاب، دقیقاً این نقش، یعنی «شبیه‌سازی کامل» و «ارزیابی نهایی» را بر عهده دارد.

شرح محتویات و ساختار کتاب

برای دستیابی به بالاترین سطح از آمادگی و تحلیل، این مجموعه با وسواس علمی و ساختاری روشمند تدوین شده است:

۱. جامعیت کامل و بدون خدشه:

این اثر تمامی سوالات (اعم از تخصصی و عمومی) آزمون‌های دکترای جغرافیای سیاسی را در بازه‌ی زمانی ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۴، به‌دقت و بدون کاستی پوشش می‌دهد. این جامعیت به داوطلب امکان می‌دهد تا روند تحول فکری طراحان سوال و پویایی سرفصل‌ها را در طول این سال‌ها رصد کند.

۲. پاسخنامه‌ی تحلیلی و تشریحی:

ارزش اصلی این مجموعه در پاسخ‌های آن نهفته است. از ارائه‌ی پاسخ‌های کوتاه و کلیدی پرهیز شده و برای هر پرسش، تحلیلی جامع ارائه گردیده است:

• تبیین گزینه صحیح: تشریح دقیق اینکه چرا یک گزینه، کامل‌ترین و صحیح‌ترین پاسخ است.
• تحلیل گزینه‌های انحرافی: نقد و بررسی سایر گزینه‌ها و توضیح علت نادرستی یا نقص آن‌ها، که این خود، مرور مجددی بر مفاهیم است.
• ارجاع مفهومی: در موارد لزوم، پاسخ‌ها به مبانی نظری و سرفصل‌های اصلی رشته ارجاع داده می‌شوند تا پیوند میان پرسش و نظریه حفظ گردد.

۳. رعایت امانت و ساختار آزمون:

سوالات هر سال به‌صورت مجزا و در قالب دفترچه‌ی همان سال ارائه شده است تا داوطلب بتواند خود را در شرایط زمانی و روانی آزمون اصلی قرار دهد و به مدیریت زمان و ارزیابی دقیقی از عملکرد خود دست یابد.

سخن پایانی

داوطلب ژرف‌اندیش، این مجموعه یک «قطب‌نما» است؛ ابزاری برای سنجش عمق دانش و جهت‌دهی به مطالعات شما در هفته‌های سرنوشت‌ساز پایانی. از شما می‌خواهیم که صرفاً به «روخوانی» سوالات و «حفظ کردن» پاسخ‌ها بسنده نکنید. با هر پرسش «درگیر» شوید؛ بکوشید منطق طراح سوال را کشف کنید و هر آزمون را به فرصتی برای یادگیری عمیق و مرور تحلیلی مبدل سازید.

موفقیت در آزمون دکترا، نه پایان راه، که آغازی برای ایفای نقشی موثر در توسعه‌ی مرزهای دانش جغرافیای سیاسی است. امید است این اثر، گامی استوار در همراهی شما برای نیل به این هدف والا باشد.

با آرزوی توفیق و سربلندی

گروه مولفین پردازش

نقشه راه بصری: آزمون دکتری جغرافیای سیاسی (تحلیل ۹ ساله)

[هسته مرکزی: موفقیت در آزمون دکتری]

۱. هسته مرکزی آزمون: جغرافیای سیاسی ایران (مجموع: ۴۷٪)

• (۲۷٪) حوزه ۵: مرزها، همسایگان و سازماندهی فضا
  • مفاهیم کلیدی: هیدروپلیتیک (هیرمند، اروندرود)، مرزهای دریایی (کویت، امارات)، تاریخچه قوانین تقسیمات کشوری (قانون ۱۳۱۶، ۱۲۸۵)، ساختار اداری (تک‌ساخت/ملوک‌الطوایفی).
• (۲۰٪) حوزه ۴: تاریخ، هویت و ساختارها
  • مفاهیم کلیدی: شکل‌گیری دولت (نقش مادها در برابر آشور)، هویت ایرانی (نقش ساسانیان/ایرانشهر)، فرهنگ سیاسی (غرور تاریخی، ایستادگی)، ساختار قومی و مذهبی (پراکنش حنفی/شافعی).

۲. محور دوم: مبانی نظری و حقوقی (مجموع: ۳۰٪)

• (۱۷٪) حوزه ۱: فلسفه، نظریه‌ها و تاریخ اندیشه
  • نظریه‌پردازان کلیدی: هارتشورن (نیروهای مرکزگرا/گریز از مرکز، ایده دولت)، گاتمن (آیکونوگرافی)، ابن خلدون (عصبیت)، راتزل (جبرگرایی).
  • مفاهیم کلیدی: حاکمیت، ملت (مدنی/قومی)، دولت-ملت، جبرگرایی/امکان‌گرایی.
• (۱۳٪) حوزه ۳: حقوق دریاها و مرزهای بین‌الملل
  • مفاهیم کلیدی: خط مبدأ (عادی/مستقیم)، آب‌های داخلی (و بنادر)، دریای سرزمینی، عبور بی‌ضرر، منطقه انحصاری اقتصادی (EEZ)، فلات قاره، تحت‌الحمایه/مستعمره، وستفالی.

۳. محور سوم: مباحث موضوعی و کاربردی (مجموع: ۱۹٪)

• (۱۹٪) حوزه ۶: انتخابات، دولت محلی و…
  • مفاهیم کلیدی: جغرافیای انتخابات (زوال فاصله)، دولت محلی (قانون شهرداری‌ها)، پایتخت‌ها (ابداعی/استراتژیک)، نظام‌های سیاسی (تک‌ساخت/فدرال)، مناطق آزاد تجاری.

۴. حوزه کم‌اهمیت (مستقل): ژئوپلیتیک (۴٪)

• (۴٪) حوزه ۲: مفاهیم و نظریه‌های عام ژئوپلیتیک
  • (نکته تحلیلی): این مباحث به صورت مستقل کم‌تکرار بوده‌اند، زیرا در دل سوالات «جغرافیای سیاسی ایران» (حوزه ۴ و ۵) ادغام شده و به صورت کاربردی سنجیده می‌شوند.

فهرست مطالب

آزمون دکترای علوم جغرافیایی  ۱۳۹۶

جغرافیای سیاسی (مبانی و ایران)          ۷

پاسخ‌نامه جغرافیای سیاسی (مبانی و ایران)           ۹

آزمون دکترای علوم جغرافیایی  ۱۳۹۷

جغرافیای سیاسی (مبانی و ایران)          ۲۸

پاسخ‌نامه جغرافیای سیاسی (مبانی و ایران)           ۳۰

آزمون دکترای علوم جغرافیایی  ۱۳۹۸

جغرافیای سیاسی (مبانی و ایران)          ۴۹

پاسخ‌نامه جغرافیای سیاسی (مبانی و ایران)           ۵۱

آزمون دکترای علوم جغرافیایی  ۱۳۹۹

جغرافیای سیاسی (مبانی و ایران)          ۶۹

پاسخ‌نامه جغرافیای سیاسی (مبانی و ایران)           ۷۱

آزمون دکترای علوم جغرافیایی  ۱۴۰۰

جغرافیای سیاسی (مبانی و ایران)          ۸۹

پاسخ‌نامه جغرافیای سیاسی (مبانی و ایران)           ۹۱

آزمون دکترای علوم جغرافیایی  ۱۴۰۱

جغرافیای سیاسی (مبانی و ایران)          ۱۰۹

پاسخ‌نامه جغرافیای سیاسی (مبانی و ایران)           ۱۱۱

آزمون دکترای علوم جغرافیایی  ۱۴۰۲

جغرافیای سیاسی (مبانی و ایران)          ۱۲۸

پاسخ‌نامه جغرافیای سیاسی (مبانی و ایران)           ۱۳۰

آزمون دکترای علوم جغرافیایی  ۱۴۰۳

جغرافیای سیاسی (مبانی و ایران)          ۱۴۳

پاسخ‌نامه جغرافیای سیاسی (مبانی و ایران)           ۱۴۵

آزمون دکترای علوم جغرافیایی  ۱۴۰۴

جغرافیای سیاسی (مبانی و ایران)          ۱۵۷

پاسخ‌نامه جغرافیای سیاسی (مبانی و ایران)           ۱۵۹

منابع       ۱۷۱