آشنایی با فناوری های نوین آموزشی

درس دوم: آشنایی با فناوری‌های نوین آموزشی
مقدمه: نگاه یک معلم حرفه‌ای به فناوری
درس «آشنایی با فناوری‌های نوین آموزشی» یکی از کاربردی‌ترین و مهم‌ترین مباحث در آزمون استخدامی است؛ زیرا مستقیماً با شایستگی‌های یک معلم در دنیای امروز سروکار دارد. این درسنامه به شما کمک می‌کند تا از یک نگاه سطحی و ابزاری به فناوری فراتر رفته و به یک دیدگاه سیستمی و راهبردی دست یابید. درک تفاوت میان «فناوری در آموزش» (استفاده ساده از ابزار) و «فناوری آموزشی» (فرآیندی برای حل مسائل یادگیری) ، کلید پاسخگویی به بسیاری از سؤالات مفهومی این بخش است.
در آزمون پیش رو، از شما انتظار نمی‌رود که صرفاً نام چند نرم‌افزار را بدانید؛ بلکه باید بتوانید سناریوهای آموزشی را تحلیل کرده و تشخیص دهید که یک معلم چگونه می‌تواند با استفاده هوشمندانه از فناوری، فرآیند یادگیری را متحول سازد.
نکته کلیدی و بسیار محتمل در آزمون: مفاهیمی مانند کلاس معکوس (Flipped Classroom) ،
مخروط تجارب یادگیری ادگار دیل و به ویژه
مدل یکپارچه‌سازی فناوری SAMR ، از پرتکرارترین و قطعی‌ترین مباحث آزمون هستند. تست‌های جامع و تألیفی انتهای این فصل، با شبیه‌سازی دقیق سؤالات آزمون، به شما کمک می‌کنند تا بر تحلیل این مدل‌ها مسلط شوید و هرگونه سؤال سناریومحور را با اطمینان کامل پاسخ دهید.
معرفی و تشریح جامع محتویات درسنامه
این درسنامه به صورت نظام‌مند، شما را با مفاهیم بنیادین تا مدل‌های پیشرفته فناوری آموزشی آشنا می‌سازد:
• ۱. فلسفه و مفاهیم بنیادین:
o در ابتدا، تمایز کلیدی میان
“فناوری در آموزش” (نگاه ابزاری) و
“فناوری آموزشی” (نگاه سیستمی و فرآیندی) تشریح می‌شود.
o معتبرترین تعریف جهانی از تکنولوژی آموزشی (AECT) ارائه شده و اجزای آن، از جمله “عمل اخلاقی” و “تسهیل یادگیری”، شکافته می‌شود.
o انواع تکنولوژی به دو دسته
سخت‌افزاری (ابزارهای فیزیکی مانند رایانه) و
نرم‌افزاری (فرآیندها و روش‌ها مانند الگوهای تدریس) تقسیم شده و بر اولویت تکنولوژی نرم‌افزاری بر سخت‌افزاری تأکید می‌گردد.
• ۲. سیستم‌های مدیریت یادگیری و محتوا:
o سیستم مدیریت یادگیری (LMS): به عنوان یک نرم‌افزار جامع برای مدیریت، اجرا و پیگیری دوره‌های آنلاین (که سامانه “شاد” نمونه‌ای از آن است) معرفی می‌شود.
o سیستم مدیریت محتوای یادگیری (LCMS): به عنوان نرم‌افزاری تخصصی برای ایجاد و مدیریت محتوای آموزشی قابل استفاده مجدد، تعریف و تفاوت کلیدی آن با LMS بیان می‌گردد.
o عناصر یادگیری (Learning Objects): به عنوان کوچکترین واحدهای مستقل و قابل استفاده مجدد محتوای آموزشی (مانند یک ویدئوی کوتاه یا یک آزمونک) معرفی می‌شوند.
• ۳. مدل‌های یادگیری الکترونیکی (E-learning):
o تفاوت میان یادگیری
همزمان (Synchronous) (تعامل زنده مانند کلاس مجازی) و
غیرهمزمان (Asynchronous) (تعامل با تأخیر زمانی مانند تالار گفتگو) به همراه مزایا و معایب هر یک بررسی می‌شود.
o یادگیری ترکیبی (Blended Learning): به عنوان رویکردی هوشمندانه که آموزش حضوری و آنلاین را ترکیب می‌کند، معرفی می‌شود. در این بخش، دو مدل بسیار مهم تشریح می‌شود:
 مدل کلاس معکوس (Flipped Classroom): که در آن، محتوای درسی در خانه مشاهده شده و زمان کلاس به فعالیت‌های تعاملی و حل مسئله اختصاص می‌یابد.
 مدل چرخشی (Rotation Model): که در آن دانش‌آموزان بین ایستگاه‌های مختلف یادگیری (شامل حداقل یک ایستگاه آنلاین) جابجا می‌شوند.
• ۴. رسانه‌ها و مدل‌های یکپارچه‌سازی فناوری:
o مخروط تجارب یادگیری ادگار دیل: این نظریه کلیدی، تجارب یادگیری را بر اساس میزان عینیت و انتزاعی بودن طبقه‌بندی می‌کند و نشان می‌دهد که تجارب مستقیم و عملی (قاعده مخروط) بیشترین ماندگاری را دارند.
o ارزیابی مبتنی بر رایانه (CBA): به مزایای استفاده از رایانه در فرآیند سنجش، مانند بازخورد فوری و تصحیح خودکار، پرداخته می‌شود.
o مدل SAMR: این مدل استاندارد، سطوح مختلف به‌کارگیری فناوری را در چهار مرحله طبقه‌بندی می‌کند: جایگزینی (فناوری به جای ابزار سنتی)، افزونگی (بهبود جزئی)، اصلاح (بازطراحی فعالیت) و بازتعریف (خلق فعالیت‌های جدید و غیرقابل تصور بدون فناوری). هدف نهایی، حرکت به سمت سطوح تحول‌آفرین (اصلاح و بازتعریف) است.